برگ برنده منطقه آزاد انزلی در گردشگری داخلی 

تیتر20 - منطقه آزاد انزلی، واقع در استان گیلان و در مجاورت دریای خزر و تالاب انزلی، یکی از مهم‌ترین پهنه‌های فرهنگی-جغرافیایی در شمال ایران و در مسیر کریدور شمال-جنوب است. 

منطقه آزاد انزلی در جذب گردشگر باید با شهرهای توسعه یافته و نیمه توسعه یافته آذربایجان مانند باکو، گوبا، لنکران، شکی، گابالا و نفتچالا رقابت کند اما با چه ظرفیت هایی؟ 
منطقه آزاد انزلیَ، ترکیبی از هتل‌های لوکس و اقامتگاه‌های سنتی را به دور یکدیگر جمع کرده است که عموم زیرساخت‌های آن‌ها قدیمی هستند. 

اما برخورداری از فروشگاه‌هایی با کالاهای معاف از حقوق گمرکی، از مهم‌ترین مزیت گردشگری تجاری در این منطقه هستند. از پوشاک بگیرید تا لوازم الکترونیکی، سوغاتی‌های محلی، صنایع دستی و غذاهای محلی در منطقه آزاد انزلی یافت می‌شوند. 

انزلی و جذب ۸ میلیون گردشگر 
انزلی به لطف نزدیکی به فرودگاه بین المللی رشت، جاده‌های مناسب، خیابان‌ها و کاخ‌های تاریخی، چشمه‌های آب معدنی، سیستم‌های توسعه یافته رزرواسیون آنلاین، هتل‌های شیک، شبکه‌ای از هتل آپارتمان‌ها و بوم گردی ها، میلیون‌ها گردشگر را به خود جذب می‌کند. برای نمونه، تعداد گردشگران تجاری منطقه آزاد انزلی در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ به بیشتر از ۸ میلیون نفر می‌رسد. 

منطقه آزاد انزلی بر سر شاهراه کلیدی 
این منطقه بر مسیر کریدور شمال-جنوب قرار دارد و می‌تواند یکی از مناطق کلیدی در مواصلات راه ابریشم (ابتکار کمربند و جاده) باشد.در نتیجه با منطقه‌ای روبه رو هستیم که می‌تواند پل اتصال شمال-جنوب و شرق-غرب باشد. با این وجود، به دلیل ضعیف‌های زیرساخت و تکمیل نشدن مواصلات به دلیل فاقدان سرمایه و وجود تحریم ها، انزلی به رغم تلاش ها موفق به نقش آفرینی بین المللی نشده است. 

منطقه آزاد انزلی به سبب مکان قرار گیری شهر تاریخی انزلی که پل اتصال شهرهای ترک‌نشین جمهوری آذربایجان و گیلان (آستارا) و شهرهای گیلانی‌نشین (رشت و لاهیجان) محسوب می‌شود، برای گردشگران خارجی و مسافران کشورهای CIS (کشورهای استقلال یافته از شوروی) هم جذابیت دارد. 

دریا و تالاب از تفریحات انزلی 
نقطه قوت گردشگری در منطقه آزاد انزلی، بهره مندی از بیش از ۸ هزار کیلومتر خشکی در طول دریای خزر است. حدود ۲ هزار هکتار (۲۵ درصد) مساحت منطقه آزاد در طول دریای خزر قرار گرفته است. 

این مسیر ۲ هزار هکتاری تا ۲ کیلومتری ساحل، نفوذ کرده است تا همپوشانی منطقه آزاد با دریا، به نقطه قوت آن تبدیل شود. از سویی دیگر، فاصله منطقه آزاد تا تالاب تاریخی انزلی، بسته به نقاط مختلف منطقه ۲ تا ۵ کیلومتر است. 

شاید کمتر منطقه آزادی در ایران باشد که همزمان از مزایای آب و هوای شمال، نزدیکی به ساحل، تالاب، بندر، نزدیکی به فرودگاه بین المللی (رشت)، پارک ملی (بوجاق) و فرهنگ غنی منطقه برخوردار باشد. 

برای نمونه، پارک ملی بوجاق، نخستین پارک خشکی-دریایی با ۳ هزار و ۲۶۰ هکتار مساحت محسوب می‌شود که به عنوان ثروت سرزمینی در منطقه آزاد قرار گرفته است. 
این مختصات، انزلی را دارای یک موقعیت ممتاز بین المللی کرده است. در کمتر نقطه‌ای از ایران امتیازات گردشگری و امکانات اقتصادی با چنین وسعتی ادغام شده اند. 

بنابراین، اگر منطقه آزاد چابهار پای فرهنگی-اقتصادی ایران در جنوب و در حاشیه اقیانوس هند محسوب می‌شود، منطقه آزاد انزلی در شمال، سر فرهنگی-اقتصادی کشور در حاشیه خزر است. 

زیرساخت‌های گردشگری انزلی 
منطقه آزاد انزلی در جذب گردشگر از مزایایی چون بزرگترین اکواریوم کشور (اکواریوم فانتستیک)، مراکز تجاری بزرگ برای عرضه صنایع دستی، مال‌های بزرگ دارای شهربازی کودکان، بزرگترین پردیس سینمایی شمال کشور و نزدیکی به یکی از محبوب‌ترین بازارهای ساحلی شمال کشور برخوردار است. 

در زمینه اقامت گردشگران، باید ظرفیت هتل‌ها و مراکز اقامتی منطقه آزاد افزایش یابد. این منطقه ۶ هتل و مرکز اقامتی دارد. اما ورود سالی ۲۰ تا ۳۰ میلیون گردشگر داخلی و خارجی به این منطقه نیازمند افزایش تعداد هتل‌ها و مراکز است. 

البته ساخت ۲ هتل در حال انجام است اما بازهم باید مراکز اقامتی با سرمایه‌گذاری بیشتر، افزایش یابند. انزلی باید در ایام سال نو مسیحی یا سایر ایام سال، گردشگران مسیحی و ارامنه را جذب کند. 

گردشگر خارجی و رقابت انزلی با آذربایجان 
از آنجا که انزلی از قدیم کانونی برای فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی ارامنه بوده، می‌توان گردشگری زیادی را برای ایام سال نو مسیحی وارد این منطقه کرد. اما ظرفیت‌های گردشگری منطقه آزاد انزلی بیشتر با استفاده از توان اقتصادی تقویت شده تا ظرفیت‌های فرهنگی و هویتی. 

موضوعی که می‌تواند انزلی را به هاب گردشگریِ گردشگران آذربایجانی، ارمنی و گرجی در حاشیه جنوبی قفقاز تبدیل کند، تاکید بیشتر بر ویژگی‌های هویتی انزلی است. 
با وجود این ظرفیت تاریخی، تاکیدی بر روی تاریخ انزلی و برندینگ آن در سطح منطقه‌ای و بین المللی صورت نمی‌گیرد. پیوست فرهنگی-رسانه‌ای قوی و جامعی هم در این زمینه وجود ندارد. 

زیرساخت‌های ضعیف‌تر در انزلی 
این در حالی است که قفقازنشینان و شهروندان اهل کشورهای CIS می‌توانند به صورت زمینی از آستارا وارد انزلی شوند و از ظرفیت‌های گردشگری مانند موج‌شکن منطقه آزاد، جنگل‌های هیرکانی، بولینگ گیم لند، پارک ملی و… استفاده کنند. 

اما در خلا معرفی انزلی و امکانات گردشگری متوسط، شهرهای توریستی آذربایجان مانند باکو، گابالا و شکی گوی سبقت را از انزلی ربوده اند. از سویی، انزلی فرودگاه ندارد و فاصله فرودگاه بین‌المللی سردار جنگل رشت تا منطقه آزاد انزلی، حدود ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر است. طی این مسافت با خودرو، می‌تواند ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت زمان گیرد. 

در مقابل، شهرهای توریستی آذربایجان، فرودگاه‌های بین‌المللی با پروازهای مستقیم به بسیاری از کشورها را در اختیار دارند و میلیون‌ها گردشگر خارجی را جذب می‌کنند.